فشار چشم چیست؟
چشم انسان کره ای شکل است و به صورت گوی در اندازه 2.5 سانتیمتری دیده می شود. بافت این کره نرم است و بخش پشت آن دارای ماده ای ژله ای به نام زجاجیه و همچنین قسمت جلویی آن مایع ای به نام زلالیه دارد و دلیل نام گذاری آن به دلیل شفاف و زلال بودن آن می باشد. مایع زلالیه در چشم دائماً در حال تغییر می باشد به این شکل که در چشم ساخته می شود و بعد از این که دستورات و وظیفه خود را در متابولیسم چشم ایفا کرد، از چشم خارج می شود. حضور این مایع در چشم باعث می شود با وجود اینکه چشم بافت نرمی دارد، دارای شکلی خاص و مشخص باشد. در اصل وجود مایع زلالیه یک فشار را از قسمت درونی چشم به سطح خارجی جلوی چشم وارد می کند و جدا از اینکه موجب حفظ شکل سطح چشم می شود، نقش خود را در متابولیسم چشم به خوبی ایفا می کند.
چنانچه به هر دلیلی مایع زلالیه بیش از حد نرمال و مورد نیاز تولید شود و به هر دلیلی خروج آن از چشم با مشکل مواجه شود و با کمتر از حد لازم باشد، در آن صورت فشار چشم از حد طبیعی بیشتر از حد معمول خواهد شد و به این موضوع فشار چشم گفته می شود. این موضوع که فشار چشم شما طبیعی است یا نه و همچنین اندازه گیری فشار چشم تنها به دست اپتومتریست یا پزشک متخصص صورت می گیرد.
در کودکان و جوانان به جز مواردی نادر و استثنایی، بروز فشار چشم بسیار کم اتفاق می افتد، ولیکن بعد از 40 سالگی به دلیل تغییرات ساختاری چشم ممکن است فشار چشم افزایش پیدا کند، بنابراین بعد از 40 سالگی توجه به این مسئله بسیار ضروری و حیاتی می باشد.
مقدار فشار چشم را چگونه اندازه گیری کنیم؟
زجاجیه در قسمت پشت کره ی چشم انسان واقع شده است و زلالیه در قسمت جلویی آن قرار دارد. (کره ی چشم مانند یک گوی است که بافت نرمی دارد .). در قسمت زلالیه مایعی شفاف و زلال است و به همین دلیل به آن زلالیه می گویند. این مایع زلال و شفاف در چشم ساخته می شود و پس از آنکه نقش خود را در متابولیسم چشم ایفا کرد از چشم خارج می شود و به همین دلیل مدام در حال تغییر است. وجود این مایع زلال داخل چشم باعث می شود چشم شکل مشخصی داشته باشد. مایع زلالیه باعث ایجاد فشاری از درون به سطح خارجی و در قسمت جلویی چشم می شود و همانگونه که گفته شد مایع زلالیه نقش خود را در زمینه تغذیه و متابولیسم چشم ایفا می کند.
فشاری که از سمت درون چشم به سمت بیرون چشم وارد می شود حاصل نیرویی است که مایع زلالیه بر واحد سطح لایه خارجی چشم وارد می کند و به فشار چشم معروف است. اگر مایع زلالیه بیشتر از حد یا کمتر از حد طبیعی باشد در این صورت فشار چشم نرمال نخواهد بود. فشار چشم و اندازه آن توسط اپتومتریست ها مشخص می شود. در کودکان اگر مشکل مادرزادی در فشار چشم نداشته باشند کمتر دچار فشار چشم می شوند. همچنین در جوانان افزایش فشار چشم شایع نیست.
افزایش فشار چشم از چه سنی آغاز می شود
افزایش فشار چشم بعد از 40 سالگی ممکن است اتفاق بیفتد. زیرا در این سن ساختار چشم دچار تغییرات می شود. پس افراد 40 سال به بالا باید مدام فشار چشم خود را اندازه گیری کنند. اندازه گیری فشار چشم را تونومتری می نامند که این اندازه گیری توسط چشم پزشک یا اپتومتریست با تجربه اندازه گیری می شود. در حالت طبیعی فشار چشم باید بین 12 تا 18 میلی متر جیوه باشد. احتمال اینکه فشار چشمی از این عدد کمتر باشد خیلی کم است و خیلی اهمیت ندارد. اما اگر فشار چشم از عدد 18 بیشتر باشد فشار بالای چشم نامیده می شود. این موضوع به بررسی های تخصصی نیاز دارد. اگر فشار چشم بالا باشد به شاخه های عصبی مرتبط با عصب چشم آسیب وارد می کند و این موضوع از اهمیت زیادی برخوردار است که فشار چشم بالا نباشد. زمانی که فشار چشم بالا باشد و با آسیب هایی که به اعصاب بینایی وارد می شود به مرور منجر به بیماری آب سیاه یا گلوکوم می شود. یعنی اگر فردی با فشار چشم بالای 18 باشد به بیماری آب سیاه چشم مستعدتر است. در صورتی که چشم پزشک بیماری آب سیاه را در فرد تشخیص دهد به عنوان اولین اقدام درمانی، به وی داروهای درمانی را تجویز می کنند تا مشکل در مرحله اول با دارو برطرف شود اما اگر روش های دارویی موثر واقع نشوند از روش های جراحی توسط متخصص چشم پزشک استفاده می کنند.
* فشار چشم بالا دقیقا به معنی بیماری آب سیاه چشم نیست اما یکی از مهم ترین دلایل بیماری آب سیاه فشار چشم در حد غیر طبیعی است. ر این صورت اگر فردی با فشار چشم بالای 188 میلی متر جیوه داشته باشد به عنوان فردی که به بیماری آب سیاه شناخته می شود مستعد است.
