بررسی علائم و درمان بیماری تنبلی چشم

بیماری تنبلی چشم یا آمبلوپی یک بیماری شایع چشمی به خصوص در کودکان است. در این بیماری بر اثر اختلالات در سیستم بینایی بدن، معمولا یکی از چشم ها دید طبیعی ندارد. معمولا علت وجود این اختلالات ژنتیکی است، اما با تشخیص به موقع ، تنبلی چشم به راحتی قابل درمان است. در ادامه به معرفی علائم ،علل به وجود آمدن و شیوه های درمان این بیماری می پردازیم.

علت به وجود آمدن بیماری تنبلی چشم

تکامل سیستم بینایی در بدن از دوران جنینی شروع و تا ده سالگی ادامه می‌یابد. در بیماری تنبلی چشم ، قدرت بینایی در اثر عدم تکامل سیستم بینایی  در دوره مذکور کاهش می‌یابد.بیماری تنبلی چشم معمولا یک چشم را درگیر می‌کند ، اما می‌تواند بر بینایی هر دو چشم تاثیر سوء داشته باشد. هنگامی  که اعصاب بین مغز و چشم به خوبی تحریک نشوند، بهتر بودن تصویر ایجاد شده در چشم سالم نسبت به چشم بیمار موجب می‌شود که مغز بین دو چشم ، چشم سالم را برای دیدن انتخاب کند و موجب ضعیف‌تر شدن قدرت دید چشم دیگر شود که این خود می تواند علت تنبلی چشم باشد .

علائم و تشخیص بیماری تنبلی چشم

بیماری تنبلی چشم می‌تواند علائمی همچون انحراف چشم به داخل یا خارج، هماهنگ نبودن چشم‌ها هنگام گردش و دید عمقی ضعیف داشته باشد که ممکن است کودک از اختلال دید خود شکایت کند. اما در اکثر مواقع امکان دارد کودک شیرخوار باشد و  هنوز نتواند حرف بزند و یا متوجه اختلال بینایی خود نباشد، لذا این عوامل بایستی توسط والدین تشخیص داده شود. همچنین در برخی مواقع ممکن است علائم تنبلی چشم وجود نداشته باشند  و ظاهر چشم‌ها کاملا سالم باشد، اما در بینایی کودک اختلال وجود داشته باشد. در این جور مواقع غربالگری و معاینه تنبلی چشم کودکان توسط متخصص چشم پزشک تنها راه حل تشخیص بیماری تنبلی چشم است.لذا توصیه می‌شود که تا قبل از دبستان چشم‌های کودک حداقل سه مرتبه در زمان های مختلف مثلا شش ماهگی، دو سالگی و پنج سالگی توسط چشم پزشک معاینه شود. چشم‌ پزشک بسته به سن کودک، معاینات مختلفی برای تشخیص قدرت بینایی و یا انحراف چشم کودک انجام می‌هد تا در صورت وجود بیماری، پروسه درمان را شروع نماید.

علل بیماری تنبلی چشم

عوامل به وجود آورنده بیماری تنبلی چشم می‌تواند یکی از موارد زیر باشد

انحراف چشم(عدم تعادل عضلانی): انحراف چشم موجب دوبینی و عدم تشکیل تصویر واضح بر روی شبکیه می‌شود. مغز برای حذف دوبینی، تصویر چشم منحرف را حذف کرده و به تدریج باعث به وجود آمدن بیماری تنبلی چشم می‌شود.

عیوب انکساری(نزدیک بینی، دوربینی و آستیگماتیسم): اگر بین قدرت بینایی دو چشم تفاوت وجود داشته باشد، چشم ضعیف‌تر نمی‌تواند تصویر واضحی از اشیاء ایجاد کند و به تدریج دچار بیماری تنبلی چشم می گردد. که باید درمان تنبلی چشم را شروع کرد .

محرومیت:هر مشکلی که برای یک چشم وجود داشته باشد، همچون آب مروارید(کدر شدن عدسی چشم و پدیدار شدن لکه‌های تیره در میدان دید)، آب سیاه، پایین افتادگی پلک یا دیگر مشکلات ژنتیکی ممکن است کودک را از دید واضح با آن چشم محروم کرده و موجب تنبلی چشم شود.

تشخیص به موقع بیماری تنبلی چشم

تنبلی چشم یک بیماری وراثتی است و مهم‌ترین مساله در درمان بیماری تنبلی چشم تشخیص به موقع آن است. اگر بیماری تنبلی چشم در دوران کودکی که سیستم بینایی چشم در حال کامل شدن است، تشخیص داده شود، به راحتی قابل درمان است. و عمل تنبلی چشم راحت تر انجام می شود اما هرچه تشخیص تنبلی چشم دیرتر رخ دهد، احتمال درمان تنبلی چشم کمتر است. بهترین زمان برای شروع درمان تنبلی چشم تا قبل از سن هفت سالگی است. تشخیص به موقع علی الخصوص در بیماری‌های آب مروارید و پایین افتادگی پلک اهمیت فراوانی دارد و  اگر درمان فوری و به موقع در این گونه بیماری تنبلی چشم صورت نپذیرد، می‌تواند موجب از دست رفتن کامل بینایی کودک شود.

شیوه‌های درمان بیماری تنبلی چشم

درمان تنبلی چشم در وهله اول بستگی به علت به وجود آمدن آن و از بین بردن آن دارد و در ادامه برای تقویت بینایی چشم ضعیف‌تر تلاش می‌کند.

اگر مشکل از عیوب انکساری باشد، اولویت اول استفاده از عینک است. به کمک عینک مناسب بایستی مشکلی را که باعث به وجود آمدن بیماری تنبلی چشم شده است (نزدیک بینی یا دور بینی)رفع کرد. سپس بایستی کودک را به استفاده از چشم ضعیف تر تشویق کرد. برای انجام این کار شیوه‌های درمان تنبلی چشم زیر رایج است.

استفاده از قطره چشمی: قطره چشمی بینایی چشم قوی‌تر را به صورت موقت تار نموده و مغز را تحریک به استفاده بیشتر از چشم ضعیف‌تر می نماید.

محافظ چشم: در این روش یک محافظ بر روی چشم قوی‌تر به مدت چند ساعت قرار می‌دهند و کودک مجبور به استفاده بیش‌تر از چشم ضعیف‌تر می گردد. این عمل موجب می‌شود که مغز بخش بینایی چشم ضعیف تر را بهبود بخشد.

فیلتر های نیمه شفاف: این فیلترها بر روی لنز عینک چشم قوی‌تر قرار گرفته و موجب تار شدن چشم قوی‌تر و استفاده بیش‌تر از چشم بیمار می‌گردند.

همچنین تمرینات و درمان‌هایی مثل نقاشی و بازی‌هایی که نیاز به تمرکز و استفاده از هر دو چشم دارند، می‌توانند در تقویت چشم ضعیف کمک کرده و در دوره درمان موثر باشند.

این تمرینات بایستی با تجویز و زیر نظر چشم‌پزشک صورت گیرد و پروسه درمان بیماری تنبلی چشم ممکن است از چند هفته تا چندماه طول بکشد.

اگر بیماری تنبلی چشم در اثر انحراف چشم به وجود آمده باشد، معمولا پزشک جراحی عضلات چشم را توصیه می‌کند.

اگر علت تنبلی چشم بیماری‌هایی همچون آب مروارید و پایین افتادگی  پلک چشم باشد، باید هر چه سریع‌تر درمان صورت پذیرد که معمولا عمل جراحی است.

در مورد تنبلی چشم و عوارض آن بدانیم

یکی از بیماری هایی که اکثر افراد به خصوص کودکان را درگیر خود می کند ، تنبلی چشم است که باید در همان دوران اولیه جدی گرفته شود چرا که ممکن است در ادامه به یک بیماری دائمی در افراد و حتی کودکان تبدیل شود و به همین دلیل توضیحاتی در مورد این بیماری به شما ارائه می دهیم.

تنبلی چشم

تنبلی چشم یک نوع بیماری می باشد که معمولا سیستم بینایی بدن را درگیر می کند و باعث کاهش بینایی در چشم افراد می شود که در اکثر موارد این بیماری یک چشم را تحت شعاع خود قرار می دهد اما در بینایی هر دو چشم تاثیر منفی می گذارد و این بیماری معمولا در کمین کودکان و نوزادان است.
معمولا کودکان در یک دوره ی خاص از ضعف چشم خود رنج می برند که عمدا بر اثر تنبلی چشم می باشد که در صورت عدم درمان باعث ضعف های خفیف و گاها شدید در چشم ها می شود که دیگر قابل جبران نخواهد بود.
تنبلی چشم عوارض ظاهری در چشم ایجاد نمی کند و زمانی در افراد رخ می دهد که عصب های بین مغز و چشم به خوبی با هم ارتباط برقرار نکنند و منجر به ضعف در چشم می شود.

نشانه های تنبلی چشم

درست است که گفته شد تنبلی چشم به صورت ظاهری قابل تشخیص نیست اما در طولانی مدت عوارض را در چشم ها پدید می آورد. از عوارض تنبلی چشم می توان به موارد زیر اشاره کرد :
1. منحرف شدن چشم ها به طرفین به صورت شدید
2. از بین رفتن هماهنگی چشم ها با هم
3. قدرت تشخیص عمق را تضعیف می کند
و در آخر باید گفت که این عوارض و نشانه ها در یک چشم ظاهر می شود اما قدرت بینایی هر دو چشم را کاهش می دهد و در آن اختلال ایجاد می کند.

زمان مراجعه به پزشک چه زمانی است؟

بهترین زمان برای مراجعه به پزشک برای درمان بیماری چشم کودکان از زمان تولد تا شش سالگی می باشد و همچنین افرادی که سابقه ی این گونه بیماری هایی دارند باید برای فرزندان خود به پزشک مراجعه کنند.
زمانی که به پزشک مراجعه می کنید پزشک معالج علاوه بر معاینات و توضیح مختصری در مورد هزینه عمل تنبلی چشم و بسته به ضعف چشمان فرزندتان پزشک یک دوره ی خاصی برای او مشخص می کند که در اکثر موارد با این اقدامات این بیماری درمان شده است.

علت های تنبلی چشم

در عواملی که باعث تنبلی چشم در افراد می شود سه مورد آن ها بسیار مهم می باشد که توضیح مختصری در مورد آن ها می دهیم.
1. استرابیسم
یکی از اصلی ترین عوامل در بیماری چشم در افراد استرابیسم می باشد و باید گفت استرابیسم باعث به هم خوردن تعادل نگهداری ماهیچه ی چشم می شود و باعث منحرف شدن چشم به داخل یا بیرون می شود و همچنین هماهنگی بین دو چشم را از بین می برد.
2. محرومیتی
زمانی که در چشم های افراد لکه های تار وجود دارد محرومیت به وجود می آید و در ادامه باعث آب مروارید و تنبلی چشم می شود و علاوه بر این ها در کودکان و نوزادان شامل کاهش دید نیز می شود.
3. انکساری
این بیماری نسبت به دو حالت دیگر کمتر اتفاق می افتد و از تفاوت زیاد قدرت دید در هر دو چشم پدید می آید.

تنبلی چشم چگونه به وجود می آید؟

این نوع بیماری از آن دسته از بیماری هایی می باشد که جنبه ی وراثتی دارد.
تنبلی چشم در کودکان بسیار رواج دارد و کودکانی که به صورت نارس به دنیا می آیند و یا در زمان تولد وزن کمی دارند بیشتر در معرض این بیماری اند و در بین آن ها نیز بسیار شایع می باشد.

آنچه در مورد تنبلی چشم باید بدانید

چشم یکی از اصلی ترین اعضای بدن می باشد و در صورت بروز مشکلی در چشمانتان باید به سرعت به پزشک مراجعه کنید و همچنین باید در مورد این بیماری اطلاعاتی داشته باشید که در ادامه به آن می پردازیم.
1. برای داشتن اطلاعات بیشتر باید فهرست کاملی از انواع مشکلات و بیماری های چشمی تهیه کنید تا بتوانید در زمان مناسب از آن استفاده کنید.
2. یک فهرست از داروهایی که برای درمان بیماری های چشم مناسب است تهیه کنید و بهتر است که این فهرست زیر نظر متخصص چشم پزشک تهیه شده باشد.
3. حال که فهرست دارو ها را تهیه کرده اید به یاد داشته باشید که نام دارو هایی که به آن حساسیت دارید یا در زمان مصرف برایتان مشکل پیش می آید را یادداشت کنید.
4. سابقه های بیماری افراد خانواده خود را در زمینه ی چشم بنویسید.
5. زمانی که نوبت دکتر می گیرید باید قبل از مراجعه سوالات خود را یادداشت کنید تا که هیچ موردی را از قلم نیاندازید.
6. در زمانی که فرصتی دارید در مورد تنبلی چشم هر چه می توانید اطلاعات کسب کنید و از خواندن روزنامه ها و بروشور ها خودداری نکنید.

عوارض تنبلی چشم

همان طور که در قبل اشاره شد تنبلی چشم در ابتدا فقط باعث ضعف در بینایی می شود و عوارض آن در ظاهر فرد دیده نمی شود اما اگر این بیماری درمان نشود در طولانی مدت باعث ضعف های شدید در چشم می شود و این مشکلات در هر فردی با هر رده ی سنی پیش می آید.

بیماری های چشمی شایع در کودکان

عیوب شایع چشم که کودکان بیشتر مبتلا می شوند

بسیاری از بیماری های چشمی که در کودکان رخ می دهد دارای علائم شایعی است که والدین هم به محض دیدن آن علائم در کودکان باید کودک خود را نزد پزشک متخصص ببرند. اما همه ی بیماری های چشمی دارای علائم نیستند و بیماری های دیگری هم وجود دارند که بدون علامت هستند و اگر به موقع تشخیص داده نشوند زمان درمان از دست خواهد رفت. در اینجا به 3 بیماری چشمی در کودکان اشاره می کنیم.

انسداد مجرای اشکی

زمانی که اشک تولید می شود، مایع اشکی از دو منفذ که نزدیک بینی در پلک بالا و پایین قرار دارد وارد کیسه اشکی شده و سپس از آنجا وارد بینی و در نهایت وارد حلق می شود. تولید اشک به صورت دائمی اتفاق می افتد و تخلیه آن هم به صورت بلع انجام می شود. زمانی که مجرای اشکی بسته می شود، اشک وارد حلق نمی شود و از کنار چشم سرازیر می شود.

انسداد مجرای اشکی باعث می شود که اشک تجمع یافته در کیسه اشکی دچار عفونت شود و آبریزش چشم به همراه ترشح توام شود. این کودکان دچار چشمان نیمه بسته می شوند و ترشح در گوشه چشم این کودکان زیادتر می شود که اغلب مادران سعی می کنند ترشحات را تمیز کنند.

بسیاری از انسدادهای مجرای اشکی تا سن 1 سالگی کودک بهبود می یابند و به دلیل اینکه درمان قطعی انسداد مجرای اشکی به روش جراحی و همچنین مستلزم بیهوشی عمومی است و کودکان زیر یک سال را به دلیل عوارض بیشتر بیهوش نمی کنند در این صورت پزشکان تا 1 سالگی صبر می کنند و در صورتی که مجرای اشکی بهبود نیافت در آن صورت بعد از یک سالگی جراحی را انجام می دهند. 
عفونت در مجرای اشکی اگر تشدید شود، در اثر تجمع زیاد چرک در غدد اشکی ایجاد تورم می کند و در نهایت به آبسه تبدیل می شود. آبسه مجرای اشکی در کودکان زیر یک سال موردی اورژانسی است و فقط در این مورد باید کودک را بیهوش کرده و تحت عمل جراحی قرار دهند. 

تنبلی چشم

تنبلی چشم یا آملیوپی در کودکان نوعی اختلال در سیر تکاملی مغز است. این اختلال باعث می شود ساختمان چشم کودک سالم باشد ولی دید او کم شود.
سیر تکاملی چشم کودک تا سن 9 سالگی است و اگر تا قبل از 9 سالگی تصویر شفافی از اطراف نداشته باشد، سیر تکاملی چشم دچار مشکل می شود. زمانی که کودک در سن کمتری قرار دارد و قبل از اینکه به سن 9 سالگی برسد احتمال تبنلی چشم بیشتر و درمان آن آسان تر و سریع تر است.
تنبلی چشم نوعی بیماری ارثی است و کودکانی که والدین آنها دچار تنبلی چشم هستند به میزان 4 تا 6 برابر بیشتر در معرض تنبلی چشم قرار دارند.

 

دلایل تنبلی چشم در کودکان

• استرابیسم
• آب مروارید
• افتادگی پلک مادرزادی
• ضربه به پلک

علائم تنبلی چشم

تنبلی چشم هیچ علائمی ندارد.این بیماری ناشی از عیوب انکساری مخصوصا در کودکان کمتر از 4 سال می باشد. اما بعد از 4 سالگی می توان به وسیله چارت های بینایی شماره چشم کودک را تعیین کرد. 

درمان تنبلی چشم

درمان تنبلی چشم بستن چشم کودک تا 6 ساعت و پس از بهبود به مرور کم می شود، به این دلیل که کودک چشمی که دچار تنبلی است را فعال می کند. اما تنها راه درمان تنبلی چشم بستن آن نیست و در کنار آن عینک هم تجویز می شود.

گلوکوم مادرزادی

گلوکوم نوعی بیماری نادر اما بسیار مهم است. بیش از 80 درصد مواقع گلوکوم مادرزادی یا آب سیاه چشم در همان سال اول بعد از تولد تشخیص داده می شود.

 

علائم بیماری آب سیاه چشم

• اشک ریزش
• انقباض های پلکی
• ترس از نور

فشار چشم زمانی که توسط پزشک اندازه گیری می شود بالاست و در این صورت ممکن است قرنیه چشم شفاف یا کدر باشد.این کودکان اگر تا 3 سالگی به بیماری آب سیاه چشم دچار شوند ممکن است دچار بزرگی چشم هم باشند.که در این صورت تنها راه بیماری جراحی است.